Küresel Bankacılık Kuralları ve Kredi Şartları Gevşiyor

Finansal kriz sonrası sıkılaştırılan bankacılık kuralları ekonomilerin Coronavirus (Covid-19) salgınıyla mücadele etmesini desteklemek için tekrar gevşetiliyor. Basel Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Komitesi cuma günü yaptığı açıklamada şu anda kredi geri ödemelerinde veya devlet teminatlı kredi ödemelerinde geçici muafiyet isteyen banka müşterilerine ‘yüksek riskli’ olarak bakılmaması gerektiğine ilişkin teknik detaylarıyla bir genelge yayınladı.

Moratoryum Süresini Kötü Krediye Dahil Etme

Basel Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Komitesi ve başlıca ekonomilerin merkez bankaları salgının yol açtığı ekonomik durgunluğu görüyor ve bankalara şu anda nakit sıkıntısı yaşayan şirketleri ve hane halklarını desteklemeleri için ‘kuralları gevşetebilirsin’ mesajı veriyor. Kurallar gereği bankalar müşterilerinden ödemelerini 90 gün boyunca almadığında bu alacaklar ‘vadesinde ödenmemiş’ kabul ediliyor. Bu durum hükümetler tarafından yeni kredi açmaları, ödemeleri geçici olarak askıya almaları veya ertelemeleri talep edilen bankaların maliyetlerini yükseltiyordu. Basel Komitesi bu nedenle bankalara vadesi geçmiş ve sorunlu kredilerin hesaplanmasında moratoryum (borç erteleme) sürelerinin dahil edilmemesini söyledi. Komite bankacılık muhasebe standartlarında da esnek davranılabileceğini belirtti. Basel’den yapılan açıklamada otoritelerin kurallardaki gevşemeye 2020 ve 2021 yıllarının tamamı öngörülerek izin verilebileceğini söyledi.

Basel III’ün Kalanı 2023’e Ötelendi

2008 finansal krizinde özellikle ABD ve Avrupa’da birçok bankanın vergi mükelleflerinin parasıyla kurtarılmasının ardından Basel Komitesi’si ‘Basel III’ olarak da bilinen reform kapsamında sermaye kurallarını katılaştırmıştı. Reform paketinin büyük bir kısmı üzerinde uzlaşılmış fakat bir dizi düzenleme Ocak 2022’ye bırakılmıştı. Basel Komitesi’ni denetleyen Denetim Otoriteleri Başkanları (GHOS) cuma günü yaptığı açıklamada, sektörün zaten çok da istekli olmadığı bu düzenlemeleri Ocak 2023’e kadar ötelediğini duyurdu.

Çin de Kademeli Düşürüyor

Basel Komitesi’yle aynı gün Çin Merkez Bankası da (PBOC) küçük ve orta ölçekli bankaların bankaların zorunlu karşılık oranlarını 100 baz puan düşürerek, finans sistemine 56.38 milyar dolar daha likidite sağlayacağını açıkladı. Zorunlu karşılık oranlarını kademeli olarak 100 baz puan indirilecek. İlk 50 baz puan indirim 15 Nisan'da, ikincisi 15 Mayıs'ta yürürlüğe girecek.

Avrupa Merkez Bankası Resesyonun Altına İnebilirsiniz

Avrupa Merkez Bankası da (ECB) 12 Mart’ta Avrupa bankalarına “Sermayelerinizi ve likidite yastıklarınızı tamamen kullanabilirsiniz” dedi. ECB bankaların İkinci Yapısal Blok (Pillar 2) kapsamında belirtilen sermaye rasyolarının altında faliyet göstermesine izin verileceği söylendi. Bankalara temettü dağıtmaması ve hisse geri alım yapmaması çağrısı da yapıldı. ABD Merkez Bankası da (Fed) zorunlu karşılık gibi sermaye yastıklarının böyle zamanlar için olduğunu belirtmiş, kredi sağlayıcıların bu enstrümanları kullanabilmesinin önünü açmıştı.

Bankalar İflas Mekanizmasını Çalıştırmamalı

Türkiye’de de Merkez Bankası da (TCMB) mart ayı içinde bankaların zorunlu karşılık oranlarında kredi büyümeleri ve sektörlerine bağlı olarak düşüş öngörülen bir düzenlemeye gitmiş, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ise geçen hafta bankaların likidite karşılama oranlarını ve kalkınma ve yatırım bankalarının teminatsız borçların muhasebeleştirmesini belirleyen düzenlemeyi gevşetmişti. Konuya ilişkin açıklama yapan uzmanlar, atılan adımların yerinde ve zorunlu adımlar olduğunu belirtiyor.

Serhat Gürleyen / İş Yatırım Araştırma Direktörü:

İş Yatırım Araştırma Direktörü Serhat Gürleyen Basel Komitesi’nin ve dünya çapında otoritelerin bankaların sermaye yeterlilik oranlarıyla ilgili kuralları gevşetmesinin ‘Doğru yönde atılmış zorunlu bir adım’ olduğunu belirtiyor. Gürleyen BDDK’nın düzenlemelerle bankalara bu imkanı zaten tanıdığını belirterek “Durgunluğun mali krize dönüşmemesi için bankaların sermaye yeterlilik oranlarıyla ilgili kurallari gevsetiyorlar. BDDK yeni düzenlemelerle bankalara bu imkanı zaten tanımıştı. Durgunluğun derinleşmemesi için şirketlerin işten adam çıkarmaması ve bankaların iflas mekanizmasını çalıştırmamasi gerekiyor” değerlendirmesini yapıyor.

Dr. Gülay Elif Girgin / Şekerbank Başekonomisti:

Şekerbank Başekonomisti Dr. Gülay Elif Girgin, atılan adımları yaşanmakta olan zamanın şartları çercevesinde yerinde bulduklarını vurgulayarak “Şirketlere herşey normalken uygulanan kuralların şu anki koşullar altında uygulanmaması gerekiyor. Bankacılık sektöründe hem dünyada hem ülkemizde atılan kuralların gevşetilmesine yönelik adımlarını ilk etap için rahatlatıcı buluyorum. IMF’nin de söylediği gibi dünyada üretim hiçbir zaman böyle bir senkronize durma yaşamamıştı. Türkiye’de bankalar, BDDK, SPK ve TCMB sürekli paydaşlarla görüşme halindeler. Yeni ihtiyaçlara göre yeni adımlar atılıyor/atılacak ve her gün yeni tedbirler alınabilir. Uzun bir sürecin başlangıcındayız. Yaşayacak göreceğiz” diyor.