Güvenmek, ama nereye kadar?

NEŞECAN ÇEKİCİ KONUK YAZAR Alışverişler alışılagelen ikinci el piyasalarının dışında yeni yerleşim alanlarında inşa edilen projelerde yoğun olarak gerçekleşiyor. Hepimizin bildiği gibi toplumumuzda "tapu" olgusu çok önemli bir kavram. Ne olursa olsun ama elimizde tapumuz olsun deriz hep. Ama inşaatı henüz bitmemiş, hatta maket üzerinden satılan gayrimenkullerde genellikle tapu alınamıyor. Son dönemlerde yüz binlerce konutun satışı tapu dairelerine uğramadan gerçekleştirildi. Ancak tüm süreç tamamlandığında tapular verilebiliyor. Türk halkının "tapu bir tarafa, imza ve para bir tarafa" zihniyeti de bu tutum karşısında biraz yumuşadı; çağa ve sat-yap dönemine ayak uydurdu. Peşinatları ödenmiş, kredileri alınmış bir durumda tapu ve daire teslimi beklenirken gönül rahatlığı içinde olmak her yatırımcının hakkı diye düşünüyorum. Bazı hususlara dikkat etmek, yani bilinçli hareket etmek şart. Güvenilir, kurumsal inşaat şirketleri müşterilerine bu konularda bazı garantiler ve hukuksal alt yapı geliştirmeleri sunuyor. Ancak küçük ölçekli veya kurumsal firma ayırımı yapmaksızın hukuksal prosedür hakkında bilgi edinilmesi, boşluklar bırakılmaması en azından çağdaş bir alışveriş adına gerekiyor. Bu süreçte dikkat edilecek en önemli konu, arsanın tapuda kimin adına kayıtlı olduğu. Tapuda herhangi bir kısıtlama veya şerh olmamalı. Projenin imar mevzuatına aykırı olmaması ve ilgili kurumlarca onaylanması da diğer bir hayati koşul. Bazı projeler inşaat ruhsatı çıkmadan büyük bir cesaret örneği olarak satışa sunulabiliyor. Ruhsat aşamasındaki herhangi bir aksilikte temel atma geciktiğinden, inşaat süresi de taahhüt edilenden daha uzun tarihlere sarkabiliyor. Alımsatım sırasında mülkiyet devri tapudan yapılamıyor ise mutlaka iki taraf arasında satış vaadi sözleşmesi imzalanması önemli oluyor. Bu dönemde sözleşme ekleri önem kazanıyor. İnşaatın bağımsız bölümlerini gösteren vaziyet planının, daire tipi ve planının, teknik şartname, varsa otopark çiziminin karşılıklı olarak onaylanması olmazsa olmaz bir duruma geliyor. Sözleşme maddeleri karşılıklı olarak iki tarafı da koruyucu veya müeyyide getirici tarzda adil ve tarafsız maddeler bütününden oluşmalı. Haklar ve yükümlülükler tek yönlü düzenlenmemeli. Evi teslim etmek demek toplamda fiziki ve hukuki sorunları olmayan bir teslimdir. İnşaatın henüz bitmediği bir durum konu iken, tapu verilse de verilmese de tek önemli nokta var aslında: "İnşaat Şirketinin Güvenilirliği ve Finansal GücüKat irtifakı tapusu verilen, yani bağımsız bölümleri belirlenmiş ancak inşaatın hiç başlamadığı bir arsada tapunun bile ne işe yarayacağı tartışılır. Bu yüzden inşaat şirketinin güvenilirliği esastır. Geçmişteki referanslar, belki kısa bir inceleme birçok hüsranın önüne geçebiliyor. Göz göre göre yanlışlar yapmayalım, eksik bilgilenmeden dolayı uykusuz geceler yaşamayalım. Sistemi ve prosedürü iyi çözerek imzalar atalım. Yılların karşılığı olan paralarımızı yatırırken gözü kapalı davranmayalım. Hele ki geçmişte bu ülkede birçok acı tecrübe yaşayarak bir şeyler öğrenmiş bizlerin kanımca bilinçsiz davranma lüksü yok...