Faizlerin İnmesi ile Konut Kredisi Kullanımı Yüzde 10 Arttı

Geçen yılın ikinci yarısından itibaren faizlerdeki hızlı düşüşe rağmen kredi sınırlı kalan kredi artışından en büyük payı, en yüksek faiz oranının uygulandığı bireysel “ihtiyaç kredileri” aldı.

Bu dönemde ihtiyaç kredilerindeki artış %20’yi aştı. Ticari kredilerdeki artış ise %9,6 oldu. Faiz oranlarının çok daha yüksek oranda aşağı çekildiği iki alt gruptan konut kredileri %10,2, taşıt kredileri de %15 arttı. Faiz oranlarındaki düşüşün yılın ikinci yarısında yarattığı sınırlı kredi büyümesinden en büyük payı ihtiyaç kredileri aldı. Bireysel krediler tarafında sadece ihtiyaç kredilerindeki artış miktarının, ticari kredilerdeki artışa yakın seviyede gerçekleşmesi dikkat çekti.

2019’un ikinci yarısında nominal olarak ticari krediler %4,4, bireysel krediler %15,6 arttı. İhtiyaç kredileri ise %20’yi aşan artış oranı ile ticari kredilerdeki büyümenin 4,5 katına ulaştı.

Bankacılık sektörünün bilanço verilerine göre, geçen yılın tamamında toplam krediler nominal olarak %10,8 artışla 2,6 trilyon liraya yükseldi. Kredi kartları dahil bireysel kredilerdeki artış %15 olarak gerçekleşirken, ticari kredilerdeki artış %9,6’da kaldı. Bireysel taraftaki artış ise tüketimden çok, borç yenileme amaçlı bir kredi kullanımına işaret etti.

Faizler Yüzde 50 Geriledi

Geçen yılın ikinci yarısından itibaren yıllık enflasyonun baz etkisiyle hız kesmesi ve Merkez Bankası’nın faiz indirimi paralelinde bankaların kredi faizlerinde de hızlı bir iniş süreci yaşandı. Haziran ayında taşıt ve ihtiyaç kredilerinde %29, konutta %22 ve ticari kredilerde %27,5 seviyelerinde bulunan kredi faizleri, izleyen aylarda aşağı yönlü bir seyir izleyerek yılın sonunda sırasıyla %14-16, %13 ve %14 seviyelerine geriledi. Böylece, kredi faiz oranlarında kabaca %50 civarındaki düşüş yaşanmasına rağmen, bu hızlı düşüş ekonomideki yavaşlama nedeniyle kredi talebine aynı ölçüde yansımadı. Yılın tamamında ticari krediler ile birlikte toplam kredi hacmindeki artış da hızlı faiz indirimine rağmen enflasyon oranının altında kaldı ve reel olarak küçülme kaydetti.

Kredi Büyümesinde Makas Açıldı

Kredi faizlerindeki düşüşün genel kredi talebini yukarı yönlü etkilediği temmuz-ekim arasında bireysel kredilerdeki artış ile ticari kredilerdeki artış arasındaki makas da hızla açılmaya başladı. 13 haftalık hareketli ortalamalara göre, haziran ayının ilk haftasında bir önceki yılın aynı dönemine göre ticari kredilerdeki düşüş %1,85 ve bireysel kredilerdeki düşüş ise %1,03 düzeyinde iken, ağustos sonunda bireyseldeki artış %21,1 ve ticaride ise %5,4 oldu. Artış oranları bireysel kredilerde eylül sonunda %33,8’e, ekim sonunda da %46,3’ yükseldi. Aynı dönemlerde ticari kredilerin artış oranı ise sırasıyla %6,1 ve %14,7 oldu. Kasım ayı ile birlikte bireysel kredilerdeki artış eğilimi devam ederken, ticari kredilerde artış oranının gerilediği ve makasın daha da açıldığı gözlendi.

Artışın Büyük Bölümü İhtiyaçtan

Yılın ikinci yarısında toplam kredi hacminde yaşanan artışın yarısından fazlası bireysel kredilerden gelirken, bu grupta ağırlığı açık ara ihtiyaç kredilerindeki artış oluşturdu. İkinci altı aylık dönemde konut kredileri %10,2, taşıt kredileri %15 artarken, ihtiyaç kredilerindeki artış oranı %20’yi aştı.

Konut Kredileri 20 Milyar Arttı

Temmuz-aralık döneminde 112,5 milyar lira düzeyinde gerçekleşen toplam kredilerdeki artışın 45 milyar liralık bölümü ticari kredilerden, 67,4 milyar liralık bölümü de bireysel kredilerden geldi. Bireysel kredilerin alt kategorilerinde ise ihtiyaç kredilerindeki hızlı artış dikkati çekti. 67.4 milyar liralık kredi artışının 43,2 milyar lira ile %64’ünü ihtiyaç kredilerindeki artış oluşturdu. Özel kampanyalarla faiz oranlarının çok daha yüksek oranda aşağı çekildiği iki alt katergoriden konut kredileri 20,2 milyar lira, taşıt kredileri de 914 milyon lira arttı. Artış oranları ise sırasıyla %10,2 ve yüzde 15 oldu.

Tüketimde Beklenen Artış Yaşanmadı

Geçen yılın ikinci altı aylık döneminde bireysel kredi kartlarının bakiyesindeki artış oranının ise %4,4 gibi oldukça sınırlı bir oranda kalması dikkat çeken bir başka nokta oldu. Bu durum, taksit uygulamasının yaygın olarak kullanıldığı kredi kartı ile tüketimin hala zayıf bölgede kaldığına işaret ediyor. Ticari kredilerdeki artış eğiliminin üç ay süreli ılımlı bir çıkışın ardından yeniden yavaşlama trendine girmesi yanında tüketici kredilerindeki artışın ihtiyaç kredilerinde yoğunlaşması ve kredi kartı bakiyesindeki artışı da son derecede düşük seviyelerde kalması, faiz indiriminin ekonomide canlanmaya katkı sağlayacak bir finansman akışı beklentisi ile kayda değer ölçüde örtüşmediği görülüyor.

Kredi türleri içinde en yüksek faiz oranı “ihtiyaç kredileri”ne uygulanıyor. İhtiyaç kredileri ise, ağırlıkla nakit ihtiyaçların karşılanması amacıyla kullanılıyor. Dolayısıyla finansman maliyeti çok daha fazla olmasına rağmen, ihtiyaç kredilerinin diğer tüketici kredilerinden çok daha hızlı artmasının, bireylerin acil finansman ihtiyacını karşılama ve daha önce yüksek faizle alınmış kredi borçlarını, faiz oranlarının inmesi ile birlikte daha düşük maliyetlerle yenilemesinden kaynaklandığı tahmin ediliyor.