En çok parayı konut için veriyoruz

Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2010 Hanehalkı Tüketim Harcaması Sonuçlarına göre, Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 27,1 ile konut ve kira harcamaları alırken, harcamaların yüzde 21,9'u gıda ve alkolsüz içeceklerden oluştu.

Sonuçlara göre, Türkiye genelinde yapılan harcamalar içinde sağlık harcamalarına yüzde 2,1 ve eğitim hizmetleri harcamalarına ise yüzde 2 oranında pay ayrıldı.

2009 yılında hanehalkı başına aylık ortalama tüketim harcaması 1.688 TL iken 2010 yılında bu rakam 1.843 TL olarak tahmin edildi. 2010 yılında bu değer kentsel yerlerde 2.023 TL, kırsal yerlerde ise 1.420 TL olarak hesaplandı.

Geçen yıl gıda ve alkolsüz içecekler, konut ve kira, haberleşme ile çeşitli mal ve hizmet harcamalarına ayrılan pay 2009'a göre düştü. 2009 ve 2010 yılı sonuçları karşılaştırıldığında; 2009 yılında yüzde 23 olan gıda harcaması payının 2010'da yüzde 21,9 olarak gerçekleştiği, konut ve kira harcamaları payının yüzde 28,2'den yüzde 27,1'e, haberleşme payının yüzde 4,2'den yüzde 4,1'e, çeşitli mal ve hizmet harcamaları payının ise yüzde 4,1'den yüzde 3,7'ye düştüğü belirlendi.

Öte yandan alkollü içecek, sigara ve tütün harcamalarının yüzde 4,1'den yüzde 4,5'e, ulaştırma harcamalarının yüzde 13,6'dan yüzde 15,1'e, eğitim harcamalarının yüzde 1,9'dan yüzde 2'ye, otel, lokanta ve pastane harcamalarının ise yüzde 5,2'den yüzde 5,4'e yükseldiği gözlenirken, giyim harcamaları payı ise değişmedi.

Düşük Gelir Grubu Gıdaya Daha Çok Ayırıyor

Hanehalkı Tüketim Harcaması Sonuçlarına göre, düşük gelirli hanehalkları, yüksek gelirli hanehalklarına göre gıdaya 2 kat daha fazla pay ayırıyor.

Gelire göre sıralı yüzde 20'lik gruplar itibariyle tüketim harcamalarının dağılımına bakıldığında; birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalklarının gıda harcamasına ayırdıkları pay yüzde 31,9 iken, beşinci yüzde 20'lik gruptaki hanehalklarının gıda harcamalarına ayırdığı payın yüzde 16,7 olduğu gözlendi. Eğitim hizmetleri harcamalarının oranı ise birinci yüzde 20'lik grup için yüzde 0,8 olurken, beşinci yüzde 20'lik grup için yüzde 3,4 oldu.

Toplam gıda ve alkolsüz içecekler harcamasının yüzde 13,3'ünü gelire göre sıralı birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalkları, yüzde 27,7'sini ise beşinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalkları yaptı. Konuta yapılan harcamaların yüzde 10,7'si birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalklarına ait iken yüzde 31,8'i beşinci yüzde 20'lik grupta yer aldı. Toplam eğitim hizmetleri harcamalarında ise birinci yüzde 20'lik grubun payı yüzde 3,4 iken beşinci yüzde 20'lik grubun payı yüzde 60,2 oldu. Ulaştırma için yapılan harcamaların sadece yüzde 4,5'i birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalklarına ait iken yüzde 47,1'i beşinci yüzde 20'lik gruba ait oldu.

Hanehalkının temel gelir kaynağına göre tüketim harcamalarının dağılımı incelendiğinde; temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları yüzde 26,2 ile en yüksek payı konut harcamalarına; en düşük payı ise yüzde 1,9 ile sağlık harcamalarına ayırdı. Temel gelir kaynağı müteşebbis geliri olan hanehalklarının harcamaları içinde en yüksek payı yüzde 23,9 ile gıda harcamaları alırken, en düşük pay yüzde 2,2 ile sağlık harcamalarında oldu.

Türkiye İstatistik Kurumu 2002 yılından itibaren her yıl düzenli olarak hanehalkı bütçe anketi uyguluyor. 2010 Hanehalkı Bütçe Anketinde, yıllık toplam 13 bin 248 örnek hanehalkına anket uygulandı ve anketi geçerli olan hanehalkı sayısı 10 bin 82 oldu.