Emlak vergisinde rekor zamma vatandaşın itiraz hakkı yok

Şükrü Kızılot

2010 yılı emlak vergisinde yaşananlar:

1- 2009’da konut maliyetleri düştüğü halde yüzde 25 artış ilan edildi.

Demir, çimento, fayans, özetle her türlü inşaat malzemesinin fiyatları düştü. Türkiye İstatistik Kurumu da 2009’da inşaat maliyetlerinin düştüğünü açıkladı.

O da ne?

Bayındırlık İskan Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı, konutların metrekare birim maliyetlerinde, “yüzde 25 artış” olduğunu ilan etti.

Böyle olunca, konutların emlak vergisi hesaplanmasına esas alınan metrekare birim değeri de yüzde 25 artmış oldu!..

2- Arsa fiyatları düştüğü halde (konutlara ait olanlar da dahil) arsa metrekare maliyetleri yüzde 100-400 arasında artırıldı.

Böyle olunca, konut maliyetinin hesaplanmasına esas iki birim değer yani bina maliyet bedeli ve arsa birim değerinin yüksek tutarda artırılması sonucu, konutların ve diğer binaların, emlak vergisine esas alınan değeri artmış oldu.

İtiraz Hakkı Yok

İnanılır gibi değil ama gerçek!..

Yaşanan ekonomik kriz nedeniyle hem binaların inşaat maliyetleri hem de arsaların değeri düştü.

Vatandaş, krizin de etkisiyle düşen bina ve arsa değerinin, hayali bir değerlemeyle çok yüksek oranda artırılmış olmasına, itiraz etmek istiyor.

Sonra öğreniyor ki Vergi Usul Kanunu’na bir madde konup, vatandaşın kendi evine, dükkanına, arsasına yüksek değer takdir edilmesine, itiraz etmesi yasaklanmış!..

Yüzde 50-100 Artacak

Emlak vergisine esas değerler, dört yılda bir yeniden belirleniyor. Diğer yıllarda da “yeniden değerleme oranının yarısı” kadar artıyor.

Örneğin son açıklanan yeniden değerleme oranı yüzde 2.2, buna göre yarısı da 1.1’di.

Emlak Vergisi’nde 2010 yılı değerleri yeniden belirlenmeseydi, vergi artışı yeniden değerleme oranının yarısı kadar yani yüzde 1.1 oranında olacaktı.

Yeniden belirlenince, işler karıştı. 2010 yılı için takdir edilen değerlere baktığımızda, emlak vergisi artışı en az yüzde 50 olacak. Bazı il ve ilçelerde, cadde ve sokaklar itibariyle takdir edilen arsa birim değerlerine göre, vergi artışları yüzde 100’ü de aşabilecek.

Buna göre, ortalama vergi artışının yüzde 100 civarında olacağını belirtebiliriz.

Alım-satım harcı binde 15 olacak

Gayrimenkul alan ve satanlar, 2010 yılında (gayrimenkulün gerçek satış bedeli üzerinden) ayrı ayrı binde 15’er oranında “tapu harcı” ödeyecek.

Neriman Teyze ’nin konut kira gelirine uygulama değişmedi

Konut kira geliri olanlara, 2009 yılında uygulanan 2 bin 600 TL’lik istisna, 2010 yılı için yükseltilmedi.

Buna göre, Neriman Teyze ya da Abdi Bey Amca, yıllık konut kira gelirleri 2 bin 600 lirayı aşmadığı sürece, bu gelirlerini beyan etmeyecekler.

Aşması durumunda, beyanname verdiklerinde, 2 bin 600 TL istisnayı düşecekler.

2010 ’da ölenlerin mirasçıları ne kadar vergi ödeyecek

ÖLÜM halinde, 2010 yılında intikal eden mirasın, eş ve çocukların (evlatlıklar dahil) her biri için 109 bin 971 TL’si, veraset ve intikal vergisinden müstesna olacak.

Çocuk olmadığı durumlarda, eşe intikal eden mirasın 220 bin 073 TL’si vergiden müstesna olacak.


Emekli, işsiz ve ev hanımlarına müjde

Bu kadar olumsuz haberin arasında, bir de müjdemiz var.

Emekli, işsiz ve ev hanımları ile özürlülere, 2010 yılında da konutları nedeniyle emlak vergisi yok... Nedenine gelince, “Sıfır oranlı emlak vergisi avantajı” 2010 yılında da devam edecek.

Buna göre, brüt alanı 200 metrekareyi aşmayan, bir konutu nedeniyle, bu kişiler 2010 yılında da emlak vergisi ödemeyecek. Ancak birden fazla evi olanlar, tüm konutları için emlak vergisi ödeyecekler.

Emekli, işsiz ve ev hanımlarının, “sıfır oranlı” emlak vergisi avantajından yararlanabilmeleri için, başka gelirlerinin olmaması gerekiyor. Bunların, 22 bin lirayı aşmayan faiz, repo, fon, kâr payı ve temettü gibi, menkul sermaye iradı gelirleri, sıfır oranlı emlak vergisine engel değil. (Bkz. 45 No.lu Emlak Vergisi Tebliği)

Evini satanın ödeyeceği gelir vergisinde aldığı yıla bakılacak

2010 yılında evini ya da başka bir gayrimenkulünü, edinme tarihinden itibaren 4 yıl (1 Ocak 2007 tarihinden itibaren edinenlerde 5 yıl) içinde satanların, elde edecekleri kazanç “değer artışı kazancı” kabul edilecek. Bu kazancın 7.700 lirası gelir vergisinden müstesna tutulacak, kalan kısım yüzde 15-35 oranında vergiye tabi tutulacak.

Cahide Hanım miras kalan gayrimenkulü satmak isterse gelir vergisi ödemeyecek

Miras kalan ya da bağış yolu ile edinilen ev, dükkan, büro, yazlık, arsa ve arazi, ne zaman ve kaç liraya satılırsa satılsın, satış kazancı gelir vergisine tabi tutulmayacak.

Buna göre Cahide Hanım, iki yıl önce ölen babasından miras kalan (300 bin TL beyan ettiği ) arsayı, 5 Ocak 2010 tarihinde 2 milyon liraya satarsa, bundan doğan gelir vergiye tabi olmayacak (GVK. Mükerrer Madde 80/6)