TOKİ’ye sınırsız yetki geliyor

Toplu Konut İdaresi Başkanlığına (TOKİ) ait arazi ve arsalara, arazi vergisi muafiyeti getirilmesini öngören yasa tasarısı, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi.

Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı, mevcut yasada, Hazineye ait "arsa ve araziler" ibaresini kaldırıyor.

Tasarıya göre, kamu hizmetine tahsis edilen arazi ve arsalar hariç olmak üzere, TOKİ’nin talebi, Maliye, Bayındırlık ve İskan Bakanlarının ortak teklifi ve Başbakanın onayı ile belirlenen arsa üretim alanlarında bulunan Hazine’ye ait taşınmazlar ve Hazine adına tescil edilecek taşınmazların mülkiyeti, TOKİ’ye bedelsiz olarak devredilecek.

TOKİ’ye ait arazi ve arsalar, arazi vergisinden daimi olarak muaf olacak.

Tasarı, tasfiye halinde Türkiye Emlak Bankası A.Ş’nin, bankacılık faaliyetleri dışında kalan mal varlıkları ve bu konuda faaliyet gösteren iştiraklerindeki hisse payları, ticari gayrimenkulleri ve ihtiyaç fazlası gayrimenkullerinin; bilanço değeri üzerinden olmak üzere, bedeli karşılığında TOKİ’ye devredilmesini de düzenliyor.

Buna göre, tasfiye halinde Türkiye Emlak Bankası A.Ş tarafından TOKİ’ye devredilen varlıklardan ve bu varlıklarla ilgili devirden önce yapılan akitlerden doğan yükümlülükler nedeniyle TOKİ ve ortaklıklarından hiçbir hak ve alacak talebinde bulunulamayacak. Bu hüküm, devir tarihinden sonra açılmış dava ve icra takiplerinde veya devirden önce banka aleyhine açılan, devirden sonra TOKİ’ye ve ortaklıklarına husumet yöneltilerek sürdürülen dava ve icra takiplerinde de uygulanacak.

Tasarıda, TOKİ’ye 1 Başkan Yardımcısı, 3 Daire Başkanı, 46 uzman ve 4 müşavir avukat olmak üzere, 54 kadro ihdas edilmesi de öngörülüyor.

Finans merkezlerini belediye belirlemeyecek

Öte yandan, büyükşehir belediyelerinin görevleri arasına, finans merkezi olarak kullanılacak alanları belirlemek, bu alanlarda, her ölçekteki imar ve parselasyon planlarını, imar uygulamasını, ruhsatlandırma ve denetleme işlemlerini yapmayı da ekleyen madde, önergeyle tasarıdan çıkarıldı.

TMMOB Harita Ve Kadastro Mühendisleri Odası:

TOKİ’nin yetkileri yeniden artırılıyor

Diğer yandan TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası (HKMO), "Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yasa Tasarısı" ile Toplu Konut İdaresi’ne (TOKİ) geniş yetkiler verildiğini öne sürdü.

HKMO’dan yapılan yazılı açıklamada, tasarıda öngörülen düzenleme ile Hazine’den TOKİ’ye bedelsiz devredilen arsa ve arazilerin, varsa üzerinde bulunan tüm yapı ve tesislerin de sorunsuz olarak satılabileceği belirtildi.

Düzenleme ile TOKİ’ye arsa vergisinden muafiyet getirilmek istendiği belirtilen açıklamada, böylece TOKİ’nin, vergiden daimi muafiyete sahip olan mezarlıklarla aynı şekilde değerlendirileceği kaydedildi.

HKMO’nun açıklamasında, 1984’de "ihtiyaç sahibi ve alt gelir grubu vatandaşların kira öder gibi uzun vadelerde ev sahibi olabilmesi" amacıyla kurulan TOKİ’nin, 2000’li yıllar itibariyle lüks konut yatırımları ile özel sermayeli bir şirket gibi işletildiği, 2008 yılında çıkarılan 5793 sayılı kanunla idareye, bu yönde yapısal özellikler kazandırıldığı belirtildi.

Bu süreçte TOKİ’nin, kamu arazilerini ve kaynaklarını kullanarak sosyal konutlar yapmak yerine kar getirecek alanlara alışveriş merkezleri, iş merkezleri inşa ettiği anlatılan açıklamada, söz konusu yasayla geniş imar yetkileri verilen idarenin birçok tartışmalı projeye imza attığı öne sürüldü.

"TOKİ’nin yetkilerini anayasaya aykırı olarak artırmak ve kamuya ait taşınmaz malların yerli ve yabancı sermayeye satışının önünü açma amacıyla çıkarıldığı" gerekçesi ile bu yasaya HKMO’nun karşı çıktığı hatırlatılan açıklamada, TBMM’de komisyonlarda görüşülmekte olan "Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yasa Tasarısı" ile TOKİ’ye daha geniş yetkiler verilmesinin söz konusu olduğuna dikkati çekildi.

Kanun tasarısında, "Hazineye ait arsalar ve araziler ve Hazine adına tescil edilecek arsa ve arazilerin mülkiyeti" ibaresinin "Hazineye ait taşınmazlar ve Hazine adına tescil edilecek taşınmazların mülkiyeti" şeklinde değiştirilmesinin öngörüldüğüne işaret edilen açıklamada, bu düzenlemeyle Hazine’den TOKİ’ye bedelsiz devredilen arsa ve arazilerin ve varsa üzerinde bulunan tüm yapı ve tesislerin de sorunsuz olarak satılabileceği kaydedildi.

‘TOKİ’ye mezarlıklar gibi vergi muafiyeti isteniyor’

Tasarıdaki diğer bir düzenleme ile TOKİ’nin, Vergi Kanunu uyarınca arazi vergisinden daimi olarak muaf tutulmasının öngörüldüğü belirtilen açıklamada, şöyle devam edildi:

"Bu şekildeki bir düzenleme ile TOKİ, vergiden daimi muafiyete sahip olan mezarlıklarla aynı şekilde değerlendirilmesi gerektiğini düşünecek kadar ileri gitmektedir.

TOKİ’nin konutları hangi arsaların üzerinde inşa ettiğini sorgulamak gerekir. TOKİ, bu iş için Hazine arazilerini kullanıyor ve bu alanların içinde doğal kaynaklarımız; mera alanlarımız, orman alanlarımız da var. Ama bu yetki de yetersiz gelmiş olacak ki bir de arazi vergisinden muafiyet talep ediliyor."

Bakanlar Kurulu kararı ile tasfiye halindeki Türkiye Emlak Bankası’nın varlıklarının 2001’de TOKİ’ye devredildiği hatırlatılan açıklamada, şu görüşlere yer verildi:

"Bu kapsamda Emlak Bankası’nın 7 bin 852 konutu TOKİ’ye devrolmuştur. Yapılacak bu düzenlemeyle, devralınan varlıklar ve bu varlıklara dair devirden önce yapılmış akitlerle ilgili yükümlülüklerden TOKİ sorumlu tutulmasın deniyor. Bu düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olacağı açıktır. Emlak Bankası’nın tüm mal varlığını, ticari gayrimenkullerini, hisse paylarını devralan TOKİ, kurumun borçlarının yükümlülüğünü kabul etmiyor.

Bugün TOKİ artık kuruluş amacı olan kamu yararı ilkesi doğrultusunda dar gelirli vatandaşlara ucuz ve kaliteli konut üretmek işlevinden uzaklaşmış, kamusal araziler üzerinden rant elde etmekte taşeron olarak konumlandırılmıştır."