Merkez bankalarından global krize parasal önlem

RADİKAL - İSTANBUL - Riskli mortgage kredilerinin yarattığı fırtına dünya piyasalarını kasıp kavururken, ülkelerin merkez bankaları da harekete geçmeye başladı. İlk müdahale perşembe günü Avrupa Merkez Bankası'ndan (ECB) geldi. Likidite sıkışıklığı yaşayan ve panik işlemler yapan Avrupalı bankalara ECB bir günlük 94,8 milyar avro (130,6 milyar dolar) para enjekte etti. Bu ECB'nin 2004'ten bu yana piyasalara yaptığı en büyük müdahale oldu. Banka dün bir yerine üç günlük fonlama yaptı ve piyasaya 61.05 milyar avro verdi. Nova'nın zararı panik yarattı ECB'nin piyasaya müdahalesini diğer ülke merkez bankaları da takip etti. ABD Merkez Bankası FED piyasalara 19 milyar dolar likidite verirken, Japon Merkez Bankası 8.4 milyar dolar, Avustralya Merkez Bankası ise 4.2 milyar dolar enjekte etti. Borçlanmayı azaltabilmek için perşembe günü faizlerini yükselten Güney Kore Merkez Bankası yetkilileri ise sürekli olarak kriz toplantısı yapıyor. Bu arada yine perşembe günü ABD'de riskli mortgage kredisi veren kuruluşlardan NovaStar Financial'ın ikinci çeyrekte 52.9 milyon dolar zarar ettiğini açıklaması işin tuzu biberi oldu. Mortgage krizi yaşanan ABD'de düşen şirket kârlarının yarattığı olumsuzlukla önceki gün Dow Jones 2002'den bu yana en büyük düşüşü yaşadı ve kabaca yüzde 3 değer yitirdi. Bunun üzerine FED devreye girerek likidite ihtiyacını karşılamak için 24 milyar dolar kredi açtı. Borsalar yine düştü Dünya merkez bankaları piyasaları likidite açısından rahatlatmak ve güven vermek amacıyla müdahale etmesine rağmen dünya borsaları dün de ciddi irtifa kaybetti. Cuma gününe büyük düşüşlerle başlayan Asya'da merkez bankaları ABD Merkez Bankası (FED) ve ECB piyasalardaki likidite sıkışıklığını çözme çabasına destek verme kararı verirken, yatırımcılar ise tüm piyasalarda mortgage krizinin yarattığı tedirginlik nedeniyle ellerindeki bono ve hisse senetlerini satmaya devam etti. Perşembe günü Avrupa ve ABD, borsalarında başlayan düşüş dün Asya'ya da yayıldı. Japonya, Hong Kong ve Avustaralya'da hisse senetleri ortalama yüzde 2.54'ten fazla değer yitirirken Güney Kore yüzde 4.27'lik düşüşle başı çekti. Yatırımcıların Filipinler gibi riskli piyasalardan kaçarak Japon kamu borçlanma senetleri gibi yatırım araçlarına yöneldiği gözlendi. Bu arada kapanışa yakın Alman borsasında DAX endeksi yüzde 1.47 Fransa'da CAC yüzde 3, Japonya'da Nikkei yüzde 2.58 gerilerken, ABD borsasında Dow Jones ise seansın ilk yarım saatinde yüzde 1.2 geriledi. Kredi verenin değeri düştü Rabobank Asya araştırma bölümününden Jan Lambregt, beklenen likidite sıkışıklığının başladığını belirterek 'Asya bankaları bundan doğrudan etkilenmiyor. Ancak kimin ne miktarda zarar yazdığını bilemiyoruz, bu belirsizlik yaratıyor' dedi. Asya da dün değer kaybeden hisse senetlerinin özellikle ABD'de riskli müşteri gruplarına mortgage kredisi veren kuruluşlara finansman sağlayan şirketlere ait olduğu belirtiliyor. Bu arada önceki gün başlayan ve düşüş trendini tetikleyen Fransız BNP Paribas'ın ödemeleri durdurduğu üç fonunun büyüklüğünün 2,2 milyar dolar olduğu açıklandı. Dünya bankacılık devi Deutsche Bank'ı da mortgage krizi vurdu. Banka, sahibi olduğu DWS ABS adlı fon nedeniye önemli miktarda zarara uğradığını açıkladı. Fonun değeri, verdiği kredilerin geri dönmemesi nedeniyle 3 milyar avrodan 2.1 milyar avroya inerken Deutsche Bank fonu kapatmayacağanı açıkladı.