Likidite sözü alan piyasalar yaralarını sarıyor

ESİN ÇETİNEL (Arşivi) İSTANBUL - Riskli mortgage kredileriyle (subprime) başlayan ve gün geçtikçe etki alanını genişleterek likidite krizi haline gelen global dalga için Merkez bankaları ve hükümetler harekete geçti. Geçen hafta ilk kez Avrupa Merkez Bankası ECB'nin başlattığı sıkışan finans kuruluşlarına para enjekte etme operasyonuna yine geçen hafta ABD Merkez Bankası FED, Avusturya Merkez Bankası ve Japon Merkez Bankası eşlik etmişti. Bu hafta ise Asya merkez bankaları likidite sıkışıklığı olması halinde piyasalara para enjekte edeceklerini duyurarak piyasaların stresini azalttı. Subprime'ler nefes aldı Bu özellikle likidite bulamayan subprime ürünleri yöneten hedge fonlara nefes aldırdı piyasanın ise tansiyonunu düşürdü. Merkez bankalarının özellikle hedge fonlara nakit vermesi ise likidite krizi kaygılarını şimdilik azalttı. İlk olumlu tepkiyi cuma günü ABD borsası verirken, saat farkı nedeniyle ikinci tepki ise Asya'dan geldi Tokyo borsası dün yüzde 0.22 yükseldi. Avrupa da yükseldi ABD ve Asya borsalarındaki toparlanma dün Avrupa ve Türk piyasalarına da yansıdı. Günde 24 saat açık olan ABD futures piyasasının pazartesi günü artıda açılmasının da etkisiyle Avrupa'nın önemli borsalarından Almanya'da Xetra DAX endeksi kapanışa yakın yüzde 1.6 yükselirken, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1.80, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 2,36, Avrupa'nın önde gelen şirketlerinden oluşan FTSE Eurotop 100 endeksi ise yüzde 1.64 artıda kapattı. Son haftalarda piyasaların çok sert düşüş nedeniyle dün hızla yükseldiğini belirten bir bankacı, "Ancak dünya piyasalarının kısa vadede hemen toparlanmasını beklememek lazım. Olayın boyutu bilinmediği için kısa vadede yatırımcılar temkinli olmayı tercih edecektir" diye konuştu. 'Likidite çözüm değil' Son haftalarda birçok fonun varlıklarını teminat gösterip bankalardan borçlanamadığı için zor günler yaşadığını söyleyen TEB döviz piyasası yöneticisi Levent Güven, dünya devi BNP Paribas'ın bu nedenle geçtiğimiz haftalarda 'fonlarımın değerini hesaplayamıyorum' diyerek askıya aldığını hatırlattı. Merkez bankalarının likidite verme operasyonunun geçici önlem olduğunu söyleyen Güven şu değerlendirmede bulundu: "Özellikle subprime fonlara bankalar borç vermiyordu. Aslında piyasada likidite var, ancak kimse subprime fonlara kaynak vermek istemediği için merkez bankaları devreye girdi. Bu geçici bir çözüm. Ben hâlâ piyasaların işler hale geldiğini düşünmüyorum. Neredeyse tüm fon yöneticileri kenara çekilip ne oluyor diye izlediğimiz için Türkiye dahil tüm dünyada hacimler düştü buna karşın dalgalanma arttı. Her an her şey olabilir diye herkes bekle gör politikası izliyor." Dünya piyasalarındaki toparlanma dün Türkiye'yi de olumlu etkiledi. İkinci seans ABD borsasının yüksek açılacağı beklentisiyle Avrupa'daki endeksler çıkışın hızlanması yüzünden günü 1086 yükselişle 50.272'den tamamladı. Sabah 1.3000 YTL'ye yakın seyreden dolar ise öğleden sonra hızla 1.2900 YTL'nin altına indi. Dolar cuma gününe göre 1 YKr kayıpla 1.2880 YTL'den tamamladı. 6 Mayıs 2009 vadeli gösterge tahvil ise valörlü işlemlerde yüzde 0.12 puan düşüşle yüzde 17.58'e geriledi. Kritik seviye 51.200 İMKB'nin uluslararası piyasaları takip ettiğini ve sert düşüşe tepki verdiğini söyleyen Acar Menkul Araştırma Müdürü Zeynel Balcı şu değerlendirmede bulundu: "Dün sert düşüşe tepki verdik. Ancak ben bu çıkışın en fazla 51.000-51.200 puana kadar devam edebileceğini düşünüyorum. 51.200 aşılırsa o zaman piyasa daha yakından izlenmeli." * * * * * Bir destek de Asya'dan geldi Bu hafta ise Asya merkez bankalarının kredi sıkışıklığı kaygılarından olumsuz etkilenen piyasaları yatıştırmak için yeni adımlar atmaya başladığı açıklandı. Japonya Merkez Bankası bankacılık sistemine 5.1 milyar dolar aktarırken, diğer Asya merkez bankaları da gerektiğinde aynı yolu izleyeceklerini belirtti. Güney Kore Maliye Bakanı ABD'deki yüksek riskli mortgage sisteminde yaşanan sorunlar nedeniyle kredilerin azalması halinde 'olağanüstü hal fonlarını' arz etmeye hazır olduklarını söyledi. Bakanın verdiği bilgiye göre, Güney Kore bankaları ve sigortacıları ABD'nin yüksek riskli mortgage kredi sektörüne 850 milyon dolar yatırım yapmış. Buna karşın Güney Kore yetkilileri ise ABD'deki mortgage kredilerinden kaynaklanan sıkıntının ülke ekonomisi üzerindeki etkilerinin sınırlı olduğunu belirterek ancak gerekmesi durumunda merkez bankasının piyasaya likidite vereceğini söyledi. Malezya Merkez Bankası Guvernörü Zeti Akhtar Aziz de sıkıntının ülke ekenomisi üzerindeki etkisinin kısıtlı olduğunu belirterek Malezya'daki finans kuruluşlarının kötü kredilerle ilişkilerinin en az düzeyde olduğunu söyledi. Malezya Merkez Bankası ise bankaların borç vermesini normal oranlarda tutmak için fon aktarmaya hazır olduğunu ancak bu yönde atılmış belirli bir adımın henüz bulunmadığını belirtti. İhaleye 59 banka katıldı Avrupa Merkez Bankası da likidite sıkıntısını gidermek ve ABD'deki mortgage kredisi krizinin yarattığı olumsuz havayı dağıtmak için dün de piyasalara 47,67 milyar avro verdi. Cuma günü verilen fonlarla geri ödemelerinden sonra piyasaya verilen net tutar 13,39 milyar avro düzeyinde gerçekleşmiş oldu. İhaleden sonra açıklama yapan ECB ihaleye 59 bankanın toplam 84,45 milyar avro için teklif verdiğini belirtti. Cuma günün düzenlenen ihalede 62 banka perşembe günkü ihalede ise 49 banka teklif vermişti.