Konutta durgunluğa karşı 'şimdi al bir yıl sonra öde' formülü

Emlak piyasalarında seçim belirsizliği ve faizlerin yüksekliği ile başlayan durgunluğa, dünyada yaşanan mortgage krizi tedirginliğinin eklenmesi ile konut üreticileri yeni çözüm arayışlarına girdi. Alıcıların nitelikli konuta ihtiyaç duyduğu halde taleplerini ertelediğini gören üreticiler, satışlarını ertelememek için eylül ayı ile birlikte alıcılara ödeme kolaylığı sunan kampanyalara girişti. Ağaoğlu, Emay İnşaat ve Yapı Endüstrisi'nin başını çektiği kampanyalarda "şimdi al bir yıl sonra öde" seçeneği sunuluyor. Konut sektöründe peşinat ya da taksit erteleme uygulamasını ilk olarak Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinden Kiptaş ürettiği sosyal konutlarda hayata geçirmişti. Kiptaş ödeme gücü zayıf olanların hem taksit hem de kira ödememesi için halen sosyal konutlarda 18 aya kadar taksit erteleme imkânı tanımıştı. Böylece geçmiş yıllarda tüketicinin kredi kartı limitlerinin zorlanması nedeniyle perakende sektörünün bankalarla anlaşma yaparak hayata geçirdiği taksit erteleme-taksit atlatma uygulaması konut sektörüne de girmiş oldu. Ağaoğlu ve Emay İnşaat teslim aşamasına gelen projelerindeki toplam 1400 konut için bankalarla anlaşarak kampanya düzenlerken Yapı Endüstrisi de henüz inşaatına başladığı 828 konutluk Başkaşehir projesinde başlangıçta sadece peşinatın yatırılmasını ve taksitlerin bir yıl sonra başlamasını yeterli gördü. Yapı Konut şirketi de kendi projesinde "Önce al-sonra sat" sloganlı kampanyasında benzer bir uygulamaya yöneldi ve ürettiği Arkeon Evleri'nden konut alanların eğer kendi evini satarlarsa bir yıl boyunca taksit ödemeleri gerekmediğini açıkladı. 45 günde satışı tamamlarız Kampanya sahibi şirketler sonuçlardan umutlu. Yapı Endüstrisi'nin Başkaşehir projesinde 3 günde 150 konut satılırken kampanyaya pazar günü başlayan Emay İnşaat ve bir hafta önce başlayan Ağaoğlu'nun satış ofislerini de onlarca kişi ziyaret etti. Başkaşehir projesinin satış ve pazarlamasını üstlenen Konut Market Genel Müdürü Hakan Yener, projenin açıklanması ile birlikte hafta sonunda 500 kişinin bilgi almak için satış ofisine geldiğini söyledi. Yener, "Böyle giderse 45 günde tüm projeyi satmış olacağız" dedi. Piyasaların 2 yıla yakın bir zamandır durgun olduğundan hareketle böyle bir kampanyaya başladıklarını anlatan Hakan Yener, piyasaların düzlüğe çıkacağına ve 2008 yılında altın çağını yaşayacağına inandıklarını ifade etti. Yener, "Bu inancımızı da taksiti 2008 yılına erteleyen bu kampanya ile göstermek istedik" dedi. Başakşehir'de inşaatına başlanan Başkaşehir projesinde müşteri konut bedelinin yüzde 30'u kadar peşinatı yatırması halinde, aylık taksit ödemeleri 12 ay sonra başlayacak. Hakan Yener kredi taksitlerini erteleten bankaların yardımıyla bu sürenin 2 yıla kadar çıkabileceğini öne sürüyor. Dünyadaki mortgage krizi tedirginliğinin Türkiye'deki durgunluğu artırabileceğini belirten Yener, "Krizin derinliğini kimse tahmin edemiyor. Az da olsa bizim pazarımızı da etkileyebilir ama krizler gelip geçicidir ve gayrimenkule uzun dönemli yatırım yapan da hep kazançlı çıkmıştır" dedi. Mevduatımıza faiz almadık Emay İnşaat da tamamlanan 400 konutluk projesi KentPlus Mimarsinan için iki alternatifli plan hazırladı. Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Çağlar, kampanya amacının emlakta yaz durgunluğunu aşmak olduğunu ve bu yöntemin kendilerine banka tarafından önerildiğini söyledi. Çağlar ilanın yayımlanmasının üzerinden iki gün geçmesine rağmen müşterilerden gelen ilginin umut verici olduğunu da açıkladı. KentPlus'ta hemen taşınmaya müsait konutları alanlar, ya yüzde 20 tutarında peşinatı ödeyip taksitleri bir yıl sonra ödemeye başlayacak ya da taşınır taşınmaz taksitleri ödemeye başlayacak, peşinatı ise 2008'de ödeyecek. Projede 46 metrekarelik en küçük daireler 110-125 bin YTL, 137 metrekarelik en büyük daireler ise 250-290 bin YTL fiyat aralığında satılıyor. Ağaoğlu da Ataşehir'de inşa ettiği MyWorld projesinde 31 Ekim'e kadar başvurulması halinde müşterileri taksitleri 7 ay erteleyecek bir kampanyaya davet ediyor. Toplam bin konutu içeren bu uygulamada, konut bedelinin yüzde 25'ini peşinat olarak verenler tapusunu alıp eve hemen taşınabiliyorlar. Ağaoğlu Grubu Başkanı Ali Ağaoğlu, araba gibi hediyeler vererek de tüketicinin cezbedilebileceğini ama bunu maliyeti artıracağı için tercih etmediklerini söyledi. Ağaoğlu, "Onun yerine bankada tuttuğumuz mevduata faiz istemedik, o faiz gelirini müşterinin alım gücünü artırmak için kullanmayı seçtik" dedi. Bu arada Yapı Konut tarafından Kurtköy'de gerçekleştirilen Arkeon Evleri projesinde de "Önce al-sonra sat" kredisi ile evini satıp yeni bir konut almak isteyenlere kampanya düzenleniyor. Arkeon Evleri'nde konut alanlar evlerini satarsa 1 yıl boyunca taksit ödemiyor. Ayrıca bu süre zarfında evini satanlar yüzde 2 erken kapama komisyonunu ödemeden kredisini kapatma imkânına sahip oluyor. Projede fiyatlar 239 bin euro ile 481 bin euro arasında değişiyor. 2004'te yapımına başlanan projede 230 konut teslim edildi, yaklaşık 100 konutun satışı ise sürüyor. Taksit erteleyen bankalar da var Konutta taksit erteleme seçeneği halen kredi pazarında payını artırmak isteyen Denizbank ve Milleniumbank gibi bankalar tarafından da müşterilerine sunuluyor. Finans sektöründe uygulamaya öncülük eden Denizbank'ın Konut Finansman Bölüm Müdürü Barış Yılmazkaya, uygulamaya müşterileri ile birlikte karar verdiklerini söyledi. Yılmazkaya, "Biz kendimizi para satan bir kuruluş olmaktan ziyade iş ortağı olarak görüyoruz. Bu nedenle bu tür durgunluk zamanlarında piyasanın nasıl canlandırılacağına ilişkin müşterimiz olan inşaat şirketleri ile birlikte oturup düşünüyoruz ve farklı alternatifler geliştiriyoruz" dedi. Son bir yılda konut kredisinde pazar payını en fazla artıran iki bankadan biri olan Denizbank, ağırlıklı olarak Toplu Konut İdaresi ve Kiptaş'ın konutları olmak üzere toplam 30 projede, taksiti veya peşinatı erteleme seçeneğini sunuyor. Fiyatlarda şok düşüş olmaz Mortgage krizi yaşayan ABD ve İngiltere'deki beklentilerin aksine Türkiye'de konut fiyatlarında düşüş beklenmiyor. Ali Ağaoğlu nüfusun yarısı gecekondularda yaşayan, evlerin yüzde 70'inin yenilenmesi gereken bir ülkede konut talebinin durmayacağını belirterek "Ne kredi pazarı ne de konut pazarı bu ülkelerle karşılaştıracak özelliklere sahip. Türkiye'de konut fiyatları zaten düşük seviyede" dedi. Türkiye'de konut fiyatlarının dünyadaki mortgage krizinden etkilenerek düşeceği beklentilerine katılmayan Hakan Çağlar da özellikle toplu konutlarda arsalardan dolayı en ucuz maliyetin lokasyona göre bin ile 1500 dolar arasında değiştiğini anlattı. Çağlar, "Dolayısıyla nitelikli toplu konuta bu ülkede ihtiyaç devam ederken, açık kapatılamamışken, fiyatlarda aşırı düşüş beklenmemeli. Kaldı ki kimse zararına satış yapmak istemez ve bu fiyatların altına düşemez" dedi. Hakan Çağlar dünyada likidite bolluğu yaşandığını ve yabancı sermayenin kendisine alternatif aradığını da dile getirerek "Son yaşanan gelişmeler Türkiye'nin önemini artırabilir. Yabancı yatırımcı yüzde 20 kâr marjını bulduğu yere gidecektir. Bu nedenle Türkiye'yi izlemeye devam edecektir" diye konuştu. ABD-Avrupa sermayeli gayrimenkul şirketi PRAmerica'nın Türkiye'deki ortağı Eria İnşaat da fiyatlarda düşüş olmayacağını ve konut pazarına yatırım planlarını değiştirmeyeceklerini açıkladı. Eria İnşaat kurucularından Aytek Şavkan dış piyasalardaki hareketlerden dolayı satışların yavaşlayabileceğini ama bunun da geçici süreli olacağını söyledi. Konut kredi faizi 2008'de yüzde 1'in altına iner Merkez Bankası'nın geçen hafta sonu kısa vadeli faiz oranlarını yüzde 0,25 puan indirmesinin konut kredilerine de yansıması bekleniyor. Bankalar, halen yüzde 1,30 ile yüzde 1,53 aralığında seyreden uzun vadeli kredi faizlerini ilk etapta sembolik olarak düşürmeye hazırlanıyor, inşaat sektörü de gelişmeden dolayı iyimser. Finansbank bireysel bankacılıktan sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Mendi konut kredilerini yükselten bankaların yeniden faizlerini aşağı çekeceklerini söyledi. Kendilerinin de 1-2 puanlık faiz düşüşüne hazırlandıklarını belirten Mendi, olumlu trend devam ederse faizlerin 2008 yılının birinci çeyreğinden itibaren yüzde 1'in altına ineceğini ifade etti. Anadolubank Perakende Pazarlama ve Mevduat Bölümü Müdürü Sarp Akkartal da banka olarak faiz indiriminde erken davrandıklarını ve kredi faizlerini 1,39'dan 1,34'e indirdiklerini söyledi. Kredi kullanımı artmaz Diğer bankaların da faiz oranlarını aşağı çekeceklerine inandığını anlatan Akkartal, bunun kredi kullanım oranlarını artırmayacağını da ifade etti. Merkez Bankası'nın faiz indiriminin devam ettiği ve dünya piyasalarının izin vermesi durumunda konut kredi faiz oranlarının yıl sonuna doğru yüzde 1,30'ların altına esneyeceğini belirten Akkartal, ama yüzde 1'lik faizlerin 2008 yılının ortalarına kadar görülemeyeceğini öne sürdü. Avrupa Konutları Pazarlama Direktörü Ediz Giray faiz indiriminin Merkez Bankası'nın eğilimini göstermesi açısından önemli olduğunu dile getirerek bankaların da bu eğilimi iyi okuyup faiz ayarlayacaklarını söyledi. Giray, faiz indirimlerinin konut piyasasının canlanması için gerekli olduğunu da açıkladı.