Dövizle Konut Kredisi Kullananlara Müjdeli Haber

1994 ve 2001 krizlerinde döviz kredisiyle konut kredisi kullananların mağduriyetine çözüm geliyor.

Türkiye'nin gündemine oturan dövizzedelerin son halkası 2008'de Japon Yeni (JPY) ve İsviçre Frangı'na (CHF) endeksli konut kredisi kullananların mağduriyetinin giderilmesinde sona yaklaşıldı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından yayınlanacak bir genelge ile dövizzedelerin sorunu çözülecek.

Geçen Ocak ayında Dövize Endeksli Konut Kredisi Mağdurları Derneği'nin (DÖVDER) girişimleriyle Meclis Dilekçe komisyonunda, Hazine Müsteşarlığı'nın da katılımıyla bankalarla uzlaşma amacıyla ilk toplantı gerçekleştirilmişti. Toplantının ardından iki hafta önce gerçekleşen ikinci toplantıda Meclis Komisyonu, sorunun genelgeyle çözülmesi kararına vardı.

Bu haftasonuna kadar yayınlanması beklenen genelgeye göre, krediler, ilk başvuru tarihindeki ana para üzerinden TL'ye dönüştürülecek. TL cinsi kredi yüzde 1.25 oranında faizle yapılandırılacak. Bugüne kadar ödenmiş olan kısım çıkarıldıktan sonra, kalan miktar uygun vadelerle yeniden yapılandırılacak.

Kalan Borçları 4 Milyon

Türkiye'de şu anda ortalama 7 bin civarında bu şekilde döviz cinsinden konut kredisi kullanmış kişi olduğu ve bunların da kalan borcunun 4 milyon TL civarında olduğu tahmin ediliyor. Söz konusu dövizzedelerin ortalama 200-250 bin TL civarında konut kredi kullandıkları ancak 200'e yakın kişinin de 450-500 bin TL'lik konut kredisi kullanmış oldukları belirtiliyor. Sadece konut kredilerini kapsayacak genelgede kredi miktarının bir tavan fiyatı ile sınırlandırılması bekleniyor.

Dolayısıyla genelgenin mevcut tüm dövizzedeleri kapsaması gerektiği dile getirilirken, 2008'den bu yana artan kur nedeniyle evini satıp borcunu kapatmış olanları da kapsaması talep ediliyor. Genelgenin borcunu kapatanları kapsayıp kapsamayacağı henüz üzerinde çalışılan konular arasında.

2009'da Yasaklanmıştı

Bu kararın ardından, Hazine Müsteşarlığı konuyla ilgili birkaç gün içinde bir rapor ve bir kanun teklifinin hazırlanacağını belirtirken, DÖVDER yetkilileri, "Ankara'da dövizzedelerin mağduriyetinin giderilmesi için bir genelge tasarısı üzerinde çalışıldığını duyduk. Bu hafta sonuçlanabilir deniyor. Bu kez çok umutluyuz" dedi. Kısaca 'dövizzedeler' olarak anılan İsiçre Frangı ve Japon Yeni'ne endeksli konut kredisi kullanan mağdurlar, bankaların kendilerini 2007 yılının sonuna doğru söz konusu iki para birimine endeksli kredi kullanımı konusunda yönlendirdiklerini, bu para birimlerinin beklentilerin üzerinde yükselmesi nedeniyle mağdur olduklarını dile getiriyor.

Sözleşmeler İptal Edilsin

Merkez Bankası'nın Haziran 2009'da dövize endkesli tüketici kredisi kullanımının yasakladığını hatırlatan dövizzedeler, şimdi bu konudaki mağduriyetlerinin giderilmesi için, çıkarılacak bir genelge ile, kullandıkları dövize endeksli kredinin TL'ye dönüştürülmesini ve herkesi kapsamasını talep ediyor. 
Kredimiz TL'ye dönüştürülsün
.

DÖVDER üyeleri sözleşmelerinin iptal edilmesini istiyorlar. İptal edilmesini istedikleri sözleşmemin yapıldığı tarihten itibaren bugüne kadar yapılan faiz değişikliklerinin ortalamasının alındığı yeni bir TL cinsinden kredi verilmesini talep ediyorlar. Ana para üzerinden bugüne kadar ödenen miktarın çıkarılmasının ardından da kalan borcun yapılandırılmasını istiyorlar. Söz konusu işlemlerin borcu biten, takibe düşenleri de kapsamasını talep eden dövizzedelerin çoğu, böyle bir işlem yapıldığında zaten borçlarının tamamen biteceğini ve hatta alacaklı olacaklarını dile getiriyor.

'Kendimi Yakıcam' Diyenleri Bekletiyoruz

Burak Şengül, DÖVDER'e üyelerinin her gün sağlık ve ailevi sorunlar nedeniyle kendilerine ulaştığını belirterek, "Çok zor durumda olan üyelerimiz var, evini, işini ve hatta eşini kaybeden insanlar var. Hemen her gün 'İntihar edicem, bir gelişme yok mu?' diye soran oluyor. 'Kendimi gidip bankanın önünde yakıcam' diyenler var. Hepsine, 'Aman ne olur bir şey yapmayın, bir çözüm çıkacak, bugün yarın bir çare bulunacak' diyerek bekletiyoruz. Bugün TL ile kredisini almış olsa, borcu tamamen bitecek mağdurlar var, hala 200 bin-300 bin TL borcu görünüyor. Bütün hayatları alt üst olmuş insanlar var" diye konuştu.

Merkez Bankası
 Uyarmıştı

Dçvizzedeler ayrıca Merkez Bankası'nın 2007-1 numaralı ödelemeler dengesi raporunda, "Dış Ekonomik Gelişmeler' başlığı altındaki 10. maddede Türkiye'deki faaliyet gösteren bankaları Japon Ekonomisinin gidişatı Japon Merkez Bankası'nın para politikasını değiştireceği ve Japon Yeni'nin de yükselişe geçeceği uyarısında bulunduğu iddiasını da gündeme getiriyor. Bu rapora rağmen bankaların bu para birimlerine endeksli kredi ürünlerini aktif şekilde pazarlamaya devam ettiklerini belirtiyorlar.

Dövizzedelerin Yüzde 90'ı Bankanın Yönlendirmesi ile Kredi Kullandığını Belirtiyor

Dövize Endeksli Konut Kredisi Mağdurları Derneği'nin yaptığı araştırmaya göre dövizzedelerin;
*Yüzde 90'ı yönlendirme ile bu krediyi kullandığını söylüyor. Yüzde 10'u ise faiz avantajı olduğu için aldığını belirtiyor.

*Türkiye Bankalar Birliği (TBB) 2009-2010 Tüketici kredileri raporuna göre kullanılan tüketici kredilerinin yüzde 98'i 108.4 milyar TL'si Türk parası ve yüzde 2'si yani 1.5 milyar TL'si de dövize endeksli kredi olarak kullanılmış.
*Dövize endeksli tüketici kredilerinin 2.3 milyar TL'si, yani yüzde 92'si de konut kredisi olarak kullanılmış.

*DÖVDER'in araştırmasına göre dövize endeksli kredi kullananların yüzde 6'sı herhangi bir sorun yaşamadığını belirtirken, yüzde 36'sı boşanmış veya boşanma evresinde.

*Yüzde 64'ü genel sağlık problemleri yaşadığını beyan etmiş. Bunların yüzde 45'i intiharı düşünecek kadar pskolojik sorun yaşadığını belirtirken, yüzde 19'u kanser ve kalp rahatsızlıkları gibi fiziksel sorunlar yaşadığını kaydetmiş.

*Kredi kullananların yüzde 5'i kredisini düzenli ödüyor. Yüzde 12'si kredisini kapatarak TL'ye geçmişler. Yüzde 50'si gecikmeli ödüyor. Yüzde 33'ü tekibe veya icraya düşmüşler.

Döviz Geliriniz Yoksa Risk Büyük

Ancak uzmanlar, tütekicileri döviz gelirleri yoksa, döviz cinsi kredi kullanmamaları konusunda uyarıyor. Döviz cinsi kredilerin geçmişteki örneklere de bakıldığında, piyasalardaki hareketliliğin öngörülememesi ve kredilerin en az 3,5 ve hatta daha uzun vadelerle verilmesi nedeniyle bireysel banka müşterileri için önerilmiyor. Kredi kullanımından sonra dövizde beklentilere uygun bir seyir izlense de bir yıl ve daha uzun bir sürenin ardından kura ilişkin öngörüde bulunmak gittikçe zorlaşıyor. Tüketicinin geliri eğer dövizle değilse bu durumda ödemelerde zorlanıyor. Bütün bunlardan hareketle Merkez Bankası 2009 yılında bireysel tüketicilere döviz cinsi kredi kullanımını yasakladı.

Neden Döviz Kredisi Kullanılıyor?

Türkiye'de yaygın bir kullanımı olmadığı halde bankaların ürün portföyünde yer alan İsviçre Frangı ve Japon yeni cinsinden kredi kullanımı, geçmişteki dövizzede örneklerine rağmen 2008 döneminde yeniden artış gösterdi. Bunun en önemli nedeni, döviz cinsi kredilerin TL kredilere göre çok daha düşük faizle konut kredisi verilmesi. İsviçre Frangı ve Japon Yeni'nin son 10 yılda da fazla artış göstermesinden hareketle tüketiciler, daha düşük faiz ödemek amacıyla döviz cinsi kredi kullanımına yöneliyorlar.