Çok harcayana ev kredisi yok

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), dünyayı sarsan mortgage benzeri krizin Türkiye’de de yaşanmaması için bankalara, konut kredisi verirken çok hassas davranmalarını sağlayacak bir formül önerdi. BDDK’nın çıkardığı Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi’nde yer alan formül, Nermin Çelik ve Güven Murat isimli uzmanlar tarafından hazırlandı. “Müşterilerin İpotekli Konut Kredisi Taleplerini Nicel Değerlendirme Modeli Önerisi” başlığını taşıyan formülde, bankalara, bildik müşteri istihbaratının çok ötesinde, konut kredisi verirken adeta kılı kırk yarmaları öneriliyor. İşte, önümüzdeki dönemde bir çok banka tarafından kullanılması beklenen formülden ayrıntılar: PATRONU NİTELİKLİ Mİ? İş yeri görüşme bilgileri sayesinde kişinin iş ahlakı, çalıştığı yerin yapısı, yönetimin kalitesi, firma sahiplerinin mesleki nitelikleri hakkında bilgiler edinilmektedir. Edinilen bilgiler, puana dönüşerek kredi talebinde bulunan müşterinin geleceğini etkiliyor. Formüle göre, örneğin patronunun mesleki nitelikleri zayıf olan kredi müşterisinin konut kredisi alma şansı azalıyor. Aylık gider hesaplanırken kira, elektrik, telefon, giyim, mutfak, sağlık, eğitim, sigorta primleri ve ulaşım gibi tüm giderler toplanarak, bunun üzerine borç taksiti ödemeleri ekleniyor. Kredi uzmanı, müşterinin aylık gelir ve gider uygunluğunu tespit ediyor. Müşterinin sahip olduğu gayrimenkul, taşıt, arsa vb. varlıklardan oluşan mal varlığı da mali bilgiler kapsamında değerlendiriliyor. Aylık harcaması yüksek olanların kredi alma şansı azalıyor. Müşterinin öğrenim durumu, mesleki avantajları, çalıştığı kurumdaki unvanı ve performansına göre beklenen terfi olasılıkları, çalıştığı sektörün mevcut durumu ve gelecekteki durumuna ilişkin beklentiler ile çalışma süresi (deneyim) ve devamlılığı müşterinin kredibilitesini etkiliyor. AİLE BİLGİLERİ Kredi uzmanına, müşteriye ipotekli konut kredisi verilmesi kararına ilişkin değerlendirme yaparken aile bilgilerini de göz önünde bulundurması öneriliyor. Kredi alan kişinin eşinin öğrenim durumu ve mesleğinin hane gelirine etki ettiğinden kredi puanını etkiliyor. Müşterinin bakmakla yükümlü olduğu kişilere dair sorumluluklarını yerine getirme düzeyi ise, kredi uzmanının müşteriye karşı güvenini arttıran bir faktör olarak kredi puanı hesaplanırken modele pozitif etki ediyor. Bankalar, bütün bu incelemelerin ardından kredi talep eden müşterileri hakkında bir puan oluşturuyor. Puanlamada, müşterinin mali durumu ve teminatları önemli rol oynuyor. Diğer unsurlar ise güven açısından kritik önem taşıyor. Kredi puanı, bankaların ipotekli konut kredisi talebinde bulunan müşterilere sadece kredi verip vermeyeceğini değil, aynı zamanda hangi faiz oranından kredi kullandıracağını da etkiliyor. Puanı yüksek çıkan müşteriden ek teminat dahi istenmeden kredi veriliyor. Düşük puanlı müşterilerden ise ek teminatlar talep ediliyor ya da kredi talebi karşılanmıyor. ÇALIŞNALAR BU HAFTA EYLEMDE Meclis gündemine yarın gelecek olan Sosyal Sigortalar Reformu’na karşı işçi ve memurlar bu hafta boyunca bir dizi uyarı eylemi yapacak. Türk-İş, reformu kamuoyu ile paylaşmak ve hükümetin dikkatini çekmeyi amaçlıyor. Yarın 9 bölge ve 72 il temsilciliklerinde basın toplantısı düzenleyecek olan Türk-İş, AK Parti il başkanlıklarını ziyaret ederek tasarı ile ilgili Türk-İş’in görüş ve taleplerini iletecek. Ayrıca, aynı gün Türk-İş Genel Merkeziínde de bir basın toplantısı düzenlenecek. İŞE BİR SAAT GEÇ GİDİLECEK Kamu-Sen üyesi memurlar da yarın işe bir saat geç gelerek uyarı eylemi yaparak, Sosyal Güvenlik Reformu’na karşı tepkisini gösterecek. KESK, DİSK, TMMOB, Türk Tabipler Birliği, Diş Hekimleri Birliği ve BASK’ın aralarında bulunduğu meslek örgütleri de “Herkese Sağlık ve Güvenceli Gelecek İçin Yürüyoruz” başlıklı bir yürüyüş gerçekleştirecek. istanbul’dan Ankara’ya yürüyecek olan yürüyüş kolu, 17 Ocak’ta Ankaraída bekleyen grup ile Kurtuluş Parkı’nda buluşacak. Grup, buradan TBMM önüne giderek ortak bir basın açıklaması yapacak. Erdoğan SÜZER- ANKARA